මනුෂ්‍යයා යහපත් මනුෂ්‍යයකු කරලිය හැක්කේ නම් ඒ මහා කාර්යයකි. ජන සමාජයේ සිටින්නා වූ ආගමික ශාස්තෘවරු, සෘෂිවරු, පඬිවරු, විද්වත්හු සැවොම උදාර මනුෂ්‍යයකු බිහිකරලීමට නොයෙක් කටයුතු කළහ. ලොව සෑම සාහිත්‍යයක් ම ආගම දහම මුල්කරගෙන බිහි වූ බව පෙනේ. ලංකාවේ මෙන් ගී‍්‍රසිය, ඉන්දියාව හා සෙසු ලෝකයේ ද ධර්මාශි‍්‍රත කරුණු ඇතුළත් කොට ලියූ සාහිත්‍ය විශාල ය.

“පෙදෙන් බුදු සිරිත

බසින් වත් සිරිත් ඈ”

යන කියමනෙන් හික්මුණු ලේඛකයෝ ඒ සියල්ලෙන් ජනතාව යහමඟ යැවීමට මහත් වූ ධර්මෝපදේශ දුන්හ. ජාතක කතා පමණක් නොව තෝරා ගත් සෑම කතා වස්තුවකින් ම උපදේශනයක් දීමට උත්සුක වී ඇත.

“බොළඳ තමා ද මෙවදනුදු - හුදු පරවැඩෙහි වේවා.”

“සත් පුරුෂයින්ට වැඩ සඳහා”

“පර වැඩ පිණිස කළ - මේ කව් වඩවා දනන් මන දොළ”

වෙසෙසින් පෙළ දම් නොම දත් දන හට

පවසම් කළ කම් පල දැන් හෙළු කොට

සත් වැඩ වස් මෙ ද කෙළෙ මෙත් සිතින් නද”

අනුන්ට මෙහෙවරක් කිරීම යනු අනුන් යහපතෙහි යෙදීමට කරුණු කාරණා කියා පෑමකි. සිංහල සාහිත්‍යයෙහි ධර්මෝපදේශ සුභාෂිත, චරිතාදර්ශ ආදී සදාචාරය වැඩිදියුණු කරවන සුළු ප්‍රකාශ එමට ය.

“තමා වරදස නොදිස්නේ -

මෙරමා දොස් මැ දිස්නේ

නුවන් බැහැර නහමත් -

තමා මුත් නොදක්නේ කිම්”

“උතුමෝ නොලැබ ලැබ -

වැඩ කෙරෙති ලෙවෙහි නිවතුන්ටත්

නොයෙක් පලබරතුර -

සදා පලදා සත රකින එව්”

“අතු පතර කපමි න

මොර කන්නවුන් විලසි න

අක් නෑයෙන් කර න

නසා රටතොට නූපයන් ද න

චරිත දෝෂ, පාලක දෝෂ, සමාජ දෝෂ පහකරලීමට ඉවහල් වන කරුණු සිය කාව්‍ය ග්‍රන්ථයන් හි ඇතුළත් කෙරේ. උපදේශන කාව්‍ය බොහෝ ය. ගැඹුරු දාර්ශනික අදහස් පවා කාව්‍යයෙන් ප්‍රචාරය පහසු ය.

ධර්ම ප්‍රචාරයේ යෙදුණු උත්තමයන් කාව්‍ය ප්‍රබල සාධනයක් කොටගන්නේ එහෙයිනි. වනපොත් කිරීමේ පහසුව නිසා මතක තබා ගැනීමේ හැකියාව ද ප්‍රබල ය. සිදත් සඟරාව සිංහල භාෂා ව්‍යාකරණය ම ඉගැන්වීමට කළ ග්‍රන්ථයක් වුව ද එය ලියැවුණේ ගීයෙනි.

ජීවිතය සාර්ථක කර ගැනුමට මහඟු උපදෙස් ගැබ් වූ ධම්මපදය ගාථා ස්වරූපයෙන් ලියැවී ඇත. වීදාගම මහා මෛත්‍රෙය හිමියන්ගේ ‘ලෝ වැඩ සඟරාව‘ අලගියවන්න මුකවෙටිතුමාගේ ‘සුභාෂිතය’ ආදී ග්‍රන්ථයන්හි දක්නා උපදේශයන් අඩංගු කාව්‍ය කටපාඩම් වූවෝ බොහෝ ය.

රණස්ගල්ලේ හිමියන්ගේ ලෝකෝපකාරය, තිරුවල්ලූර් කිවියාගේ තිරුක්කුරල් මේ සියල්ල ද උපදේශන ග්‍රන්ථය. ඒවා ගී ස්වරූපයෙන් ලියැවුණේ ය. එල්.එම්. සිල්වා ගුරු මුහන්දිරම්තුමාගේ සිරිත් මල්දම කාව්‍යයෙන් උපදෙස් දෙන්නකි.

උගත්, ප්‍රඥාසම්පන්න යහගුණ පිරි ශ්‍රේෂ්ඨ ජන සමාජයක් බිහිකරනු සඳහා පඬිවරුන් ගැබ් වූ මෙවන් උපදේශන ග්‍රන්ථ අතිශයින් වැදගත් වනු ඇත.

දකුණු ඉන්දියාවේ විසී යැයි අනුමාන කරන තිරුවල්ලූර් කිවියාගේ ‘තිරුක්කුරල්’ උපදේශ ග්‍රන්ථයේ මිසිහාමි ගොරොක්ගොඩ මහත්මිය විසින් සිංහල භාෂාවට කළ පරිවර්තනයේ පෙරවදනේ හාන්දුපැල්පොල පුඤ්ඤරතන හිමියෝ මෙසේ දක්වති.

“පෙරදිග බොහෝ දාර්ශනිකයන්ගේ සහ විද්වතුන්ගේ මුවින් ගිලිහුණු වදන් ඉමහත් අති වැදගත් අදහස්වලින් යුක්ත විය. ඒ උතුමන් විසින් එම අදහස් පවසන ලද්දේ අවුරුදු සිය ගණනකට හෝ දහස් ගණනකට උඩ දී වුව ද ඒවායේ ඇති හරබරකම හා වැදගත්කම නිසා වර්තමාන සමාජයට ද ඒ අදහස් උදහස් අතිශයින් ප්‍රයෝජනය.

ආගන්තුක විවිධ විෂම අරමුණුවලින් සන්තානයෝ ක්ලිෂ්ඨ වෙති. එබඳු කෙලෙසීම්වලට ගොදුරුවන චිත්ත සන්තානවල පාරිශුද්ධියක් ඇති කිරීම උපදේශ කාව්‍ය රචකයින්ගේ අදහස වූ බවට සැක නැත.

ආගමික ශාස්තෘන් වහන්සේලා පැරණි සෘෂිවරයන් වහන්සේලා මහා පණ්ඩිතයන්, මහා විද්වතුන් අවුරුදු දහස් ගණනකට පූර්වයෙහි ගෙන හැර පෑ ඒ ශ්‍රේෂ්ඨ කියමන්, උපදෙස් කෙතරම් කාලයක් ගිය ද පැරණි නොවන්නේ ය.

එදාට මෙන්ම අදටත් හෙට දවසටත් එකසේ ම වැදගත් වන මිල කළ නොහෙන වටිනාකමක් ඇති විශිෂ්ටතම කරුණු බව සැවොම වටහාගෙන සිටිති.

ලෝක ප්‍රකට මහා නවකතාකාර මැග්සිම් ගොර්කි මෙසේ කියයි. “උගත්කම ලබා ගන්නේ පොත් කියවීමෙනි. එහෙත් ඉතාම අවශ්‍ය උගත්කම ලබාගන්නේ මිනිසුන් කියවීමෙන් පමණි.

කලා භූෂණ, ශාසනදීපන ආචාර්ය

සිරිපාල මාදුවගේ