උණට

කූට මත නාගරා අඹු සොඳ කට කාරී
අටඹු ගෙනා සිටි අඹු එකෙකුට බේරී
සිටි අඹු කනා සුනුලා පස් දින නෑරී
අට වන ජොරා බැට කාගෙන යයි බේරී

කූට කියන්නේ (සුවඳ) කොට්ටම් අමත කියන්නෙ අරළු නාගර කියන්නේ ඉඟුරු අඹු කියන්නෙ ඉරිවේරිය කටකාරි යනු කටුවැල් බටුයි (මේවා) කළං දොළහක් ගෙන අටඹුගෙනා සිටි අඹු එකෙකුට බේරී කීවේ වතුර පත අටක් දමා පතට සිදුවීමයි. සිටි අඹු කනා සුනුලා පස්දින නෑරී යන පදයේ තේරුම ඒ සිඳුවා ගත් කසාය පත තිප්පිලි කුඩු දමා ප්‍රතිවාප කොට පස් දිනක් උදේ සවස පානය කළ යුතු බවයි. අන්තිම පදයේ අටවන ජොරා කීවෙ අෂ්ට විධ ජ්වරය (උණයි) මේ කසාය බීමෙන් අට වැදෑරුම් උණ නසන බව අන්තිම පදයේ තේරුම මෙසේ දැන ගැනීම වටී.

කාශයට

වෙද රාළගෙ මෝව මරා ඉසේ කේස උදුරා ගෙන
නාස බෙල්ල දෙකම කපා පිටේ සමත් ගලවා ගෙන
දෑත දෙපය ඇඟිලි කපා රිවි පුටයෙන් වේලා ගෙන
දෙපලම් ගෙන අටින් කිරා මීයෙන් දෙව කාස නසන

මේ කවියේ වෙද රාළගේ මව යයි කීවෙ ආඩතෝඩ ගසටයි. ආඩතෝඩ ගසේ පංචාංගයම ගෙන අව්වෙන් වේළා කුඩුකර කලං තුන බැගින් මී පැණි සමඟ කෑමට දීමෙන් ඇදුම, කැස්ස, උණ ආදි පපුවේ සෑදෙන නොයෙකුත් රෝගාබාධ විනාශ වන්නේය යනු තේරුමයි.

මූත්‍ර දැවිල්ලට

සිකුරාදා කැලේ මුත්ත ගිය කලට
රඳවා පාරෙ ගිනි මොළවා ද හනිකට
ඒ ගිනි නිවන්නට සොඳ වතුරක් ඊට
දාගිය වැලේ යුෂ සිත ගිතෙලින් දෙන්ට

මූත්‍ර සමඟ ශ්‍රකු ධාතු පහවීමෙන් මූත්‍ර මාර්ගයේ රුදාව හා දැවිලි හටගත් විට පුහුල් වැල් ඉස්මට එළඟිතෙල් සීනි දමා බීමෙන් ඒ රුජා දැවිලි නසන්නේය. යනු තේරුමයි.

දත් බේතක්

කුළු පලතියා ගෙන වැසි දියවර මිතුර
සෝක නිසා කොට්ටම් සෑම පොඩි කර
සුසුම් ලලා දත් මිටිකා මැද නිතර
එදත් සවි කෙරේ රදලේ සමන කර

කුළු යනු තිකුළුයි. (ඉඟුරු, ගම්මිරිස්, තිප්පිලි) පලතියා යනු තිපලුයි ( අරළු, බුළු, නෙල්ලි) වැසි යනු කලාදුරු අලය දියවර මිතුර යනු දියමිත්තයි. සෝක කුළු රෑනය නිසා වියළි කහයි. කොට්ටම් සුවඳ කොට්ටම්ය මේවා සමසේ ගෙන සුසුම් ලලා සුනු කොට දත් මැදීමෙන් දත්මුල්වලින් ලේ සැරව යාම හා රුජාව නවතී.

බඩේ රුජාවට

දේසේ සිටින සුද්දන්ගේ කැවුතු ගනු
මූදේ සිටින වඳ ලියගේ මාළු ගනු
හැමකල් සිටින පණ්ඩිතයගෙ කකුල ගනු
කොන්දේ බඩේ අල්ලන කැක්කුමට දෙනූ

සුදු ලූනු, වදකහ, අමුඉඟුරු කලං 4 බැගින් ගෙන කසාය කර කොන්දේ බඩේ රුජා ඇති වු විට (සීනි, මී පැණි) දමා පොවනු .

නාග විෂට

ගෙට ගිය රතු ලඳේ පොඩ්ඩක් නවතින්න
පිටපට යට ඇටේ එළියට ඇද ගන්න
අටවක දිනේ පිපෙනා මල් යුස ගන්න
මගෙ බුදුමාමෙ පනිදගෙ විසයට දෙන්න

රතුළූණු යුෂ තනකිරි සහ වැටකේ මල් යුෂ සමඟ කලතා නාග විසට බොන්න දෙන්න. නස්න කරන්න. ගෙට ගිය රතු ළඳ නම් රතුළූණුයි. පිට පට යට ඇටේ තනයයි. (තනකිරි) අටවක දිනේ මල් නම් වැටකේ මලයි.

විරේකයක්

තරුණ ළියක් සොයමින් ගෙන ගේ තුළට
හොස්ස ටිකක් පාදා ඇර ගන් ළඟට
රිස්ස යන්න හැරලා ඇනපන් වතට
හොස්ස කට වසා රෑ දාපන් දොරට

රෑ තිස්සේ දොර පිණි බෑ තරුණ ළිය
උදැනැස්සෙ ගෙනවිත් කට ගල වපිය
ඇතුලස්සේ රස කලතා උකහ පිය
මඳ ලස්සේ යන්නට පාන කරපිය

තැඹිලි කුරුම්බා ගෙඩියක් ගෙන ඇස්ස කපා මූණත සිදුරු කොට අරළු සූකිරි කලං 6 බැගින් කුඩුකර ඇතුළට දමා ඇබය ගසා රාත්‍රියේ පිනිබෑමට එළියෙන් තබා උදය ගෙන කලතා පෙරා බොන්න. ඉතා හොඳින් විරේක වේ.

වමන පාචනයට

තුනකින් බලා මැදකින් සොයලා රැගෙන
මැදකින් බලා ඒකෙන් දලු නෙළා ගෙන
බඩකින් යතොත් දකුණේ කන වත් කරන
සැණෙකින් වමනේට වම්කන වත් කරන

ගම්මිරිස් ඇට, ගම්මිරිස් දලු සමඟ අඹරා යුෂ ගෙන බඩ යනවානන් දකුණු කනටත් වමනේ යනවා නම් වම් කණටත් වත් කරන්න. සැණෙකින් නවතී.

බඩඑළිය යනවාට

උවන ලොකු සතෙක් දෙපියා දෙකෙන් යන
එවැනි නම වැටුණු කුරු තෝරා රැගෙන
නෙලුනු අවුසදේ ආරා දනා වෙන
බඩින් යනවාට ඉන බඳින වැලෙකින

බකමූනු ගම්මිරිස් වැලක් නව වැදුම් වැඳ කතා නොකර ගලවා ගෙන විත් බඩ යන රෝගියාගේ ඉන බඳින්න, බඩයාම නවතී.

පොතපත ඇසුරින් :– ඉදිරිපත් කරන්නේ

ශාන්ති කර්ම ගුප්තවිද්‍යා

එස්.ටී. එස් ද සිල්වා